Geçen yılın mart ayında yürürlüğe giren EYT düzenlemesi, emekli olanların sayısında düşüşe neden oldu. SGK verilerine göre, 2023’te 4/a (SSK) kapsamında 1 milyon 925 bin, 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında 183 bin, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında da 86 bin kişiye yaşlılık aylığı bağlandı. Toplamda 2 milyon 193 bin 791 kişi yaşlılık aylığı aldı.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre 2024 yılının ilk çeyreğinde ise 162 bin 79 kişi yaşlılık aylığına bağlandı. Ocak-mart döneminde 141 bin 211 SSK’lı (4/a), 13 bin 773 BAĞ-KUR’lu (4/b) ve 7 bin 95 memur (4/c) yaşlılık aylığı aldı.
YENİ EMEKLİ SAYISINDA DÜŞÜŞ
Geçen yıla göre yeni yaşlılık aylığı bağlatanların sayısındaki artış yavaşladı. Memurların emekli olma konusunda isteksiz oldukları gözlendi. SGK verilerine göre, 2022 yılında 9,5 milyon olan yaşlılık aylığı alanların sayısı 2023 sonunda 11,5 milyona, 2024’ün ilk çeyreğinde ise 11,67 milyona yükseldi. Mart sonunda dul ve yetim aylığı alanların sayısı 4,2 milyona ulaştı. Toplam emekli sayısı kişi bazında 16,2 milyon, dosya bazında ise 15,4 milyona çıktı.
AKTİF SİGORTALI SAYISINDA AZALMA
2023 yılında aktif sigortalı çalışan sayısı 986 bin 212 kişi azalarak 26,3 milyondan 25,3 milyona düştü. İlk üç ayda ise aktif sigortalı sayısı 164 bin 942 kişi daha azalarak 25,2 milyona geriledi. Zorunlu sigortalı sayısı üç ayda 111 bin 248 kişi azaldı.
4/a statüsündeki aktif sigortalı sayısı 2022 yılında 19,8 milyonken, 2023’te 18,6 milyona, mart ayında ise 18,5 milyona düştü. Üç aylık dönemde 131 bin 305 kişi azaldı. Azalmanın 78 bin 311’i 4/a statüsündeki zorunlu sigortalılardan, geri kalanı çırak ve yurt dışına götürülen işçilerden kaynaklandı.
4/b statüsündeki aktif sigortalı sayısı 41 bin 503 kişi azalarak 3 milyon 59 bine geriledi. Kamu görevlilerini ifade eden 4/c statüsündeki aktif sigortalı sayısı geçen yıl 366 bin kişi artmıştı. Bu yılın ilk çeyreğinde ise 7 bin 866 kişi artarak 3,7 milyona ulaştı.
AKTİF/PASİF ORANI DEĞİŞTİ
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından önemli olan aktif/pasif dengesi 2023 yılında bozuldu. 2022 yılında 1 emekliye 2,01 çalışan düşerken, 2023 yılında bu oran 1,67’ye düştü. Bu yılın şubat ve mart aylarında ise bu oran 1,63 oldu.
Aktif sigortalı görünen kişilerin yaklaşık 2,7 milyonu çırak ve stajyerler ile primini düzenli ödeyemeyen zorunlu tarım BAĞ-KUR’lular ve diğer sigortalılardan oluşuyor. Bu kişiler aktif sigortalı sayısından düşüldüğünde işçi, memur ve esnaf statüsünde çalışanların sayısı 22,5 milyona geriliyor. Bu durumda ise gerçek aktif/pasif oranı 1,46’ya düşüyor.
ÇALIŞAN EMEKLİ SAYISI ARTIYOR
Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. SGDP’ne tabi emekli çalışan sayısı 2022 yılında 945 bin iken, 2023 yılında 919 bin kişi artarak 1 milyon 865 bine yükseldi. Bu yılın ilk çeyreğinde ise 78 bin 591 kişi daha artarak 1 milyon 944 bine ulaştı. EYT’lilerin yaklaşık yarısının sigortalı çalışmaya devam ettiği görülüyor.
| Aktif ve Pasif sigortalı sayıları | ||||
| 2022 | 2023 Aralık | 2024 Mart | Üç aylık fark | |
| AKTİF SİGORTALILAR | 26.344.234 | 25.358.022 | 25.193.080 | -164.942 |
| 1- Zorunlu | 23.741.403 | 23.021.132 | 22.909.884 | -111.248 |
| Zorunlu 4/a, 4/b (Tarım Hariç), 4/c | 23.202.513 | 22.538.798 | 22.455.288 | -83.510 |
| Tarım zorunlu (4/b)(BAĞ-KUR) | 512.966 | 460.260 | 432.550 | -27.710 |
| Muhtar | 25.924 | 22.074 | 22.046 | -28 |
| 2 – Çırak | 636.302 | 553.344 | 503.000 | -50.344 |
| 3- Yurt dışı Topluluk | 15.671 | 14.037 | 12.931 | -1.106 |
| 4 – Tarım (4/a-2925) | 22.987 | 17.408 | 16.972 | -436 |
| 5- Diğer Sigortalılar | 435.548 | 451.727 | 448.747 | -2.980 |
| 6-Stajyer ve Kursiyerler | 1.492.323 | 1.300.374 | 1.301.546 | 1.172 |
| PASİF SİGORTALILAR | ||||
| -Dosya | 13.128.225 | 15.229.174 | 15.430.717 | 201.543 |
| -Kişi | 13.933.020 | 16.030.256 | 16.239.387 | 209.131 |
| 1 – Yaşlılık Aylığı Alanlar | 9.499.096 | 11.508.619 | 11.670.698 | 162.079 |
| 2 – Malullük Aylığı Alanlar | 125.046 | 124.737 | 125.170 | 433 |
| 3 – Vazife Malulü Aylığı Alanlar | 15.116 | 15.472 | 15.567 | 95 |
| 4 – Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya) | 3.335.929 | 3.424.118 | 3.461.947 | 37.829 |
| 5 – Ölüm Aylığı Alanlar (Kişi) | 4.107.716 | 4.193.046 | 4.238.227 | 45.181 |
| 6 – Sürekli İşgöremezlik Geliri Alanlar | 85.526 | 87.331 | 87.963 | 632 |
| 7 – Sürekli İşgöremezlik Ölüm Geliri Alanlar (Dosya) | 67.512 | 68.897 | 69.372 | 475 |
| 8 – Sürekli İşgöremezlik Ölüm Geliri Alanlar (Kişi) | 100.520 | 101.051 | 101.762 | 711 |
| Bağımlılar | 34.813.357 | 34.033.308 | 33.905.957 | -127.351 |
| Aktif / Pasif Oranı | 2,01 | 1,67 | 1,63 |
